Ostateczna decyzja o wprowadzeniu stanu wojennego na terytorium PRL zapadła tuż po południu 12 grudnia 1981 roku. Do komend wojewódzkich milicji i dowództw poszczególnych jednostek wojskowych wysłano rozkazy, nakazując uruchomienie dawno przygotowanych procedur. Już wieczorem tego dnia w wielu miejscach obserwować można było przemarsze oddziałów wojskowych i milicyjnych. Jeszcze przed północą rozpoczęto operację „Azalia”, której celem było opanowanie węzłów łączności oraz ośrodków radia i telewizji. Po sprawnym wykonaniu tej akcji na miesiąc zamilkły telefony.
O północy rozpoczęto działania oznaczone kryptonimem „Jodła”, a więc akcję internowania działaczy „Solidarności”, opozycjonistów oraz (dla „równowagi”) niektórych przedstawicieli ekipy Gierka. Już pierwszego dnia stanu wojennego internowano blisko 3,5 tysiąca osób.
W tym samym czasie do Warszawy zwożono członków Rady Państwa, którzy mieli zalegalizować przeprowadzany właśnie zamach stanu, a także legitymizować pozakonstytucyjne ciało, jakim była Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego. Podsunięte przez wojskowych (bezprawne nawet w świetle ówczesnego prawa) dekrety przyjęto przy jednym głosie sprzeciwu, należącym do Ryszarda Reiffa, lidera PAX.
Rano 13 grudnia przerażeni Polacy mogli obserwować czołgi i wojskowe patrole na ulicach miast, wysłuchać przemówienia generała Jaruzelskiego oraz przeczytać wydrukowane w Związku Sowieckim obwieszczenie o wprowadzeniu stanu wojennego. Informowało ono o rozlicznych ograniczeniach nałożonych na społeczeństwo – m.in. zakazie strajków i zgromadzeń, zawieszeniu związków zawodowych i większości organizacji społecznych, militaryzacji szeregu dziedzin gospodarki narodowej, wprowadzeniu godziny milicyjnej i konieczności posiadania przepustek przy opuszczaniu miejsca stałego zamieszkania. W setkach przedsiębiorstw i instytucji władzę objęli wyznaczeni przez WRON komisarze wojskowi. W radiu i telewizji pozostawiono jedynie po jednym programie, w całym kraju ukazywało się tylko kilkanaście gazet.
Według danych IPN podczas strajków i manifestacji (w okresie od 13 grudnia 1981 do 22 lipca 1983 roku) zabitych zostało, w większości od kul, 56 osób. Wielu zgonów nie wyjaśniono.
Kalendarium.
12 grudnia 1981 - godzina 23, przerwanie połączeń telefonicznych i teleksowych. Około północy przestaje nadawać radio i telewizja.
13 grudnia 1981 - Rada Państwa uchwala dekret o wprowadzeniu stanu wojennego.
Ukonstytuowanie się Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. Rozpoczęcie internowań kilkunastu tysięcy działaczy Solidarności.
14 grudnia 1981 - pierwszy dzień roboczy stanu wojennego. W wielu zakładach pracy rozpoczynają się strajki. Wojsko otacza Stocznię Gdańska.
15 grudnia 1981 - pacyfikacja kopalni "Manifest Lipcowy" w Jastrzębiu, postrzelonych zostaje 4 górników.
16 grudnia 1981 - pacyfikacja Stoczni Gdańskiej, Huty im. Lenina, Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Mielcu , w Trójmieście walki uliczne - władze używają czołgów i śmigłowców, w Katowicach oddziały ZOMO przeprowadzają atak na kopalnię "Wujek" - ginie 9 górników, 21 jest rannych.
17 grudnia 1981 - starcia z ZOMO na ulicach Gdańska. Zastrzelona zostaje jedna osoba, dwie zostają ranne. Demonstracje w Krakowie zostają rozbite przez ZOMO.
20 grudnia 1981 - koniec strajku w Porcie Gdańskim.
21 grudnia 1981 - Romuald Spasowski, ambasador PRL w Stanach Zjednoczonych prosi tam o azyl polityczny w związku ze stanem wojennym. Prasa PRL podaje, że ambasador ostatnio "cierpiał na stany depresji". Sąd Wojskowy skaże go zaocznie na karę śmierci.
23 grudnia 1981 - pacyfikacja Huty Katowice. Prezydent Stanów Zjednoczonych Ronald Reagan wprowadza sankcje gospodarcze wobec PRL (w odpowiedzi na wprowadzenie stanu wojennego).
24 grudnia 1981 - zniesienie na jedną noc godziny milicyjnej (z okazji Wigilii).
28 grudnia 1981 - koniec ostatniego strajku okupacyjnego w kopalni "Piast".
28 grudnia 1981 - Zdzisław Rurarz, ambasador PRL w Japonii prosi o azyl polityczny w Stanach Zjednoczonych. Sąd Wojskowy skaże go zaocznie na karę śmierci.
6 stycznia 1982 - rozwiązanie przez władze Niezależnego Zrzeszenia Studentów.
9 stycznia 1982 - prymas Józef Glemp spotkał się z Wojciechem Jaruzelskim. Wznowione zostają połączenia telefoniczne ambasad zachodnich z zagranicą oraz z ich placówkami na terenie Polski.
10 stycznia 1982 - przywrócenie połączeń telefonicznych w miastach. Wszystkie rozmowy są oficjalnie na podsłuchu, po nakręceniu numeru odzywa się w słuchawce głos mówiący: "rozmowa kontrolowana". Łączność międzymiastowa zostanie przywrócona 29 marca.
25 stycznia 1982 - Sejm uchwala ustawę o szczególnej regulacji prawnej w okresie stanu wojennego i zatwierdza dekret o stanie wojennym. Przeciw głosuje tylko jeden poseł (Romuald Bukowski z Gdańska).
1 lutego 1982 - podwyżka cen.
1 - 3 lutego - aresztowanie 9 osób oskarżonych o zorganizowanie strajku w Wyższej Szkole Morskiej.
5 lutego 1982 - w Świdniku na wezwanie władz tamtejszej podziemnej Solidarności odbywa się pierwsza "manifestacja spacerowa". Polegała ona na masowych spacerach w czasie nadawania Dziennika TV o 19.30. Wkrótce "manifestacje spacerowe" rozpoczną się w innych miastach.
8 lutego 1982 - wznowiono zawieszone wprowadzeniem stanu wojennego zajęcia na wszystkich wyższych uczelniach w kraju.
11 lutego 1982 - aby ukrócić "manifestacje spacerowe" w Świdniku (zobacz 5 lutego 1982) władze wprowadzają godzinę milicyjną od 19.30.
16 lutego 1982 - pierwszy z protestów młodzieży licealnej, tzw. przerw ciszy, w II Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Batorego w Warszawie. Protest polegał na powstrzymywaniu się od rozmów w czasie przerw.
1 marca 1982 - gen. Czesław Kiszczak informuje, że od 13 grudnia 1981 r. do 26 lutego 1982 r. internowano 6647 osób, dotychczas zwolniono 2552 osoby.
10 marca 1982 - Komisja Praw Człowieka ONZ uchwala rezolucję domagającą się od sekretariatu ONZ przygotowania raportu na temat sytuacji w Polsce.
19 marca 1982 - rozwiązanie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich; trawa weryfikacja dziennikarzy.
29 marca 1982 - przywrócenie międzymiastowej łączność telefoniczną zawieszonej po wprowadzeniu stanu wojennego.
12 kwietnia 1982 - w Warszawie zostaje nadana pierwsza 5-minutowa audycja podziemnego Radia "Solidarność".
22 kwietnia 1982 - powstanie Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej Solidarność.
25 kwietnia 1982 - prymas Józef Glemp spotkał się z Wojciechem Jaruzelskim.
26 maja 1982 - aresztowanie ukrywającego się działacza Solidarności Jana Narożniaka. Zostaje on postrzelony w czasie próby ucieczki.
7 czerwca 1982 - ranny Jan Narożniak zostaje "wykradziony" ze szpitala przez działaczy podziemnej Solidarności. Milicja i SB poszukuje Narożniaka w całym kraju jako szczególnie niebezpiecznego przestępcę.
16 czerwca 1982 - przedstawiciele Francji i Norwegii w Międzynarodowej Organizacji Pracy składają skargę na rząd PRL, zarzucając mu nieprzestrzeganie międzynarodowych ratyfikowanych konwencji.
1 maja 1982 - demonstracje i kontrpochody w wielu miastach Polski.
3 maja 1982 - ZOMO brutalnie rozbija wielotysięczne manifestacje, m.in. w Gdańsku, Warszawie, Elblągu, Szczecinie, Krakowie i Toruniu. Liczne aresztowania.
21 lipca 1982 - w przededniu święta narodowego, zwolniono z internowania ponad tysiąc osób, w tym wszystkie kobiety.
31 sierpnia 1982 - w rocznicę porozumień sierpniowych liczne demonstracje w całym kraju. W Gdańsku od uderzenia petardą ginie jeden z demonstrantów. W Lubinie funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa zastrzelili trzy osoby, 11 zostało rannych. Jedna osoba na skutek pobicia zmarła we Wrocławiu.
8 października 1982 - Sejm uchwala ustawę o związkach zawodowych - rozwiązanie wszystkich związków zawodowych działających do czasu wprowadzenia stanu wojennego.
9 października 1982 - rząd USA zawiesza wobec Polski klauzulę najwyższego uprzywilejowania w handlu.
13 października 1982 - w czasie zamieszek w Nowej Hucie funkcjonariusz SB zastrzelił 20-letniego Bogdana Wosika.
10 listopada 1982 - Lech Wałęsa zostaje zwolniony z internowania.
18 grudnia 1982 - Sejm uchwala ustawę o szczególnej regulacji prawnej w okresie zawieszenia stanu wojennego.
19 grudnia 1982 - Rada Państwa uchwala zawieszenie stanu wojennego od 31 grudnia 1982.
14 maja 1983 - na komisariacie na warszawskim Starym Mieście milicjanci zamordowali maturzystę Grzegorza Przemyka, syna opozycyjnej poetki Barbary Sadowskiej. Władze oskarżają o pobicie załogę karetki pogotowia.
19 maja 1983 - pogrzeb Grzegorza Przemyka będący masową demonstracją. Dziewięć osób z Międzyzakładowego Robotniczego Komitetu Solidarność zostaje skazanych na kary więzienia za działalność związkową.
22 lipca 1983 - zniesienie stanu wojennego po 586 dniach. Rozwiązanie WRON. Ogłoszenie amnestii dla więźniów politycznych.
15 sierpnia 1986 r. - kolejna i ostatnia amnestia dla wszystkich więźniów politycznych
4 czerwca 1989 - wybory do Sejmu i Senatu. Do Sejmu wybrano 33% a do Senatu 99% kandydatów Solidarności.
Komentarze: bieżące